در سال ۲۰۰۶ مجله تایم در ابتکار سالانه خود برای معرفی چهره برتر سال ترجیح داد شهروندان فعال در رسانه‌های اجتماعی را به صورت جمعی به عنوان چهره سال انتخاب کند و نوشت: شما. در گزارش سالانه تایم درباره دلیل این انتخاب به تحولی اشاره شده بود که در پی توسعه دسترسی به وب و گسترش رسانه‌های اجتماعی و سایت‌های اشتراک محتوا در فضای رسانه‌ها ایجاد شده است. این تحول، مخاطب‌شناسی وسایل ارتباط جمعی را نیز دستخوش تغییر کرده است.
مانوئل کاستلز این تحول را آن قدر جدی می‌داند که از ظهور ارتباط خودگزین (Mass Self Communication) به جای ارتباط جمعی(MassCommunication) سخن می‌گوید. در واژه‌پردازی مقاله‌های دانشگاهی نیز از کاربر(User) و مخاطب فعال، به جای اشاره به صرف واژه مخاطب استفاده می‌شود. در میدان عمل هم اتفاقات مهم‌تر و وسیع‌تری روی داده است. رسانه‌های بزرگ مخاطبانشان را جدی‌تر می‌گیرند. از آن ها برای انتخاب سوژه و اولویت‌گزینی استفاده می‌کنند. از محتوای تولیدشده توسط کاربران استفاده می‌کنند؛ اگر همه این ها را هم جدی نگیرند، حتما در سوژه‌های بین‌المللی و مهم که دغدغه مردمی دنبال آن هاست، مانند فجایع اخیر غزه، مخاطبان با جدیت سراغ آن ها می‌آیند و در فضای مجازی و واقعی گریبانشان را می‌گیرند.
اگر بخواهیم از بالا نگاه کنیم، می‌توانیم بگوییم که زیست‌بوم رسانه‌ها تغییر کرده است. مردم وارد چرخه تولید و توزیع خبر شده‌اند. منابع خبری که روزی حتی به سختی در دسترس خبرنگاران بودند، امروز در شبکه‌های اجتماعی در کنار مردم حضور دارند. رسانه‌ها تحت تاثیر موج‌های شبکه‌های اجتماعی مجازی، رویه‌های خود را اصلاح می‌کنند. روزنامه‌نگاری از کنشی یک‌سویه به واکنش‌هایی چندسویه تبدیل شده است.
در چنین شرایطی است که در نهادهای آموزش روزنامه‌نگاری از ضرورت تولد روزنامه‌نگاران شبکه‌ای سخن به میان می‌آید. روزنامه‌نگاری که شبکه‌های مجازی را نشناسد و اهمیت آن ها را نداند و از منطق آن ها بی‌اطلاع باشد، سواد استفاده و توان درک آن ها را نداشته باشد، کارش در زیست‌بوم جدید لنگ می‌ماند. به همین دلیل هم از ضرورت تولد «ابر روزنامهنگار»ها(Super Journalists) سخن به میان می‌آید.
روزی که این یادداشت منتشر می‌شود، روز خبرنگار است. با توجه به گستره‌ای مشارکتی که در تولید و توزیع اخبار می‌شود می‌توان مانند سردبیران تایم در سال ۲۰۰۶ فردا را روز همه شما مردمی دانست که بر روی خبر اثر می‌گذارید. مردمی که خبر می‌دهند، خبر می‌خوانند و خبر به اشتراک می‌گذارند. هم نقد می‌کنند و هم خبر را تکمیل. این مردم، یا همان شهروند خبرنگارها، تجربه خود از زندگی روزمره را به اشتراک می‌گذارند و درباره‌اش محتوا تولید می‌کنند. به مدد ابزارهای جدید، حضور و ظهور شهروند خبرنگارها جدی‌تر به چشم می‌آید. شاید با کمی اغماض بتوان گفت که نقش روزنامه‌نگاران در دو دهه پیش را امروز بخش بیشتری از جامعه ایفا می‌کنند. برای تعدیل تیتری که برای یادداشت انتخاب کرده‌ام، به عنوان یک روزنامهنگار شاید بهتر باشد که به شهروندخبرنگارها بگویم: روز همه ما و شما مبارک باد.
منتشر شده در روز خبرنگار در سال 1393 در سایت رصد روزنامه خراسان اینجا
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر