۱۳۹۱ آذر ۳, جمعه

گفتاری درباره اینترنت ملی و امکان شدن آن | سعادتمندی در جزیره گمشدگان


۱. پیش‌فرض

وقتی صحبت از اینترنت ملی می‌شود، پیش‌فرض این است که کار کنترل محتوای اینترنت به بن‌بست رسیده است و مسئولان امر فهمیده‌اند که راه‌های دور زدن فیلترینگ از راه‌های ایجاد آن ارزان‌تر و فراوان‌تر است. مسئله‌ای که از روز اول قابل پیش‌بینی بود. حالا هم با اضافه کردن گزینه‌ای جدید و پر زرق و برق به نام اینترنت ملی بنا بر این است که از میزان نیاز مردم برای رجوع به اینترنت کاسته شود و با پاسخگویی به نیازهای مردم از طریق یک شبکه پرتوان محلی از اتکاء به اینترنت کاسته شود و به مرور با افزایش فیلترینگ اینترنت، ‌ راه کم‌دردسر‌تر همین استفاده از اینترانت ایرانی باشد. شبکه‌ای مستقل و جزیره‌ای جدای از جهان «پرخطر» اینترنت. این نگاه مبتنی بر شهروند ناتوان و سیاست‌گذاری برای اوست. سعادتمندی او قرار است با زندگی در این جزیره و قناعت به اینترنت منفک از جهان به دست آید. با این مقدمه به سراغ چندنکته ساده می‌رویم. اینکه فیلترینگ چیست؟ اینترنت درایران چه روزهایی را گذارنده است و اینکه چه مدلی برای روبروشدن با اینترنت باید در نظر داشت؟ این نوشتار «تبیینی» است و در مورد هیچ کدام از موارد مطرح‌شده ارزش‌گذاری نمی‌کند.

چالش‌های رسانه دیجیتال در ایران | مرگ سهراب و فقدان نوشدارو


حضور اینترنت در میان ایرانیان بیست ساله شده است. زمانی که در یک مرکز دانشگاهی اولین ایمیل ارسال شد، هنوز هر بقچه‌ای زیر میز تلویزیون نشان از یک دستگاه ویدیو بود که همچون میوه‌ای شیرین و ممنوع، خودش و فیلم‌هایش در شهر جابه‌جا می‌شدند،‌ کرایه میرفتند و خرید و فروش می‌شدند. تجربه ویدیو و روبرو شدن سیاست‌گزاران فرهنگی ایران، با پدیده‌ای جدیدی به نام ویدیو تجربه پرحاشیه‌ای بود. در نهایت هم زمانی که فرهنگ ویدیو غالب شده بود و سیاست‌های کنترلی آن شکست خورده به حساب می‌آمدند، مسئولان فرهنگی به این نتیجه رسیدند که برای مدیریت آن باید تولید محتوای جایگزین را در پیش بگیرند و برخوردهای صرفا قهری و قضایی در حوزه فرهنگ دردی را دوا نمی‌کند،‌ به همین دلیل هم چند شرکت تولید و تامین محتوا برای شبکه خانگی به راه افتادند.

تجربه ویدیو، هرچند با هزینه بسیاری به دست آمد اما بعدتر از آن استفاده نشد. این تجربه نخستین تجربه رویارویی با محتوای غیر رسمی در حوزه فرهنگ بود که محتوا در گستره‌ای وسیع و برای مخاطب عام تولید و تهیه شده بود. در نهایت زمانی راه برخورد قهری از میان گزینه‌ها خارج شد که حریف بازی را برده بود و دور افتخارش را هم زده بود.
حال سئوال اینجاست که آیا تجربه ویدیو در حوزه محتوای دیجیتالِ آنلاین که گستره و دسترسی به آن بدون مرز است، در حال تکرارشدن است؟